Co zobaczyć w Bielsku -Białej?
Zabudowania Bielska-Białej szczęśliwie ocalały podczas ostatniej wojny, dlatego mamy możliwość poznania zachowanego miasta w jego dostojnej, mieszczańskiej szacie, co w przypadku dużych miast jest w Polsce rzadkością. Większość zabytkowych budowli Bielska-Białej pochodzi z XIX wieku, z czasów kiedy dwa odrębne wówczas miasta, Bielsko i Biała, stały się ważnym ośrodkiem przemysłowym i znacznie się rozbudowały. Nie brakuje jednak również zabytków sięgających średniowiecznych początków miasta.
Bielsko-Biała posiada XIX-wieczne zabytkowe obiekty różnorodne stylowo. Dominują formy historyzmu – neogotyk, neorenesans, neobarok i eklektyzm, ale znajdziemy również architektoniczne perły klasycyzmu oraz secesji. W dwudziestoleciu międzywojennym powstało wiele, imponujących budynków modernistycznych, w tym całe reprezentacyjne osiedle mieszkaniowe - Aleje Sułkowskiego - wybudowane w zakolu rzeki Białej na terenach dawnych, założonych jeszcze w XIV wieku, zamkowych ogrodów. Pozostałe style architektoniczne reprezentują powojenny socrealizm, postmodernizm, architekturę współczesną, a także budowle sakralne oraz zachowany sprzed epoki industrialnej zespół staromiejski.
Informacja turystyczna
Na terenie miasta znajduje się certyfikowany punkt informacji turystycznej: Miejskie Centrum Informacji Turystycznej przy pl. Ratuszowym 4. Poza tym miasto posiada infokioski Systemu Informacji Turystycznej Bielska-Białej i powiatu bielskiego, rozlokowane w najważniejszych punktach miasta. Dodatkowo informacje turystyczne można uzyskać w oddziale Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na Starym Mieście przy ul. Wzgórze oraz w Domu Turysty PTTK przy ul. Krasińskiego.
Od 2009 roku powstaje w Bielsku-Białej Miejski System Informacji – systemu lokalnego oznakowania, którego elementami są tablice z nazwami ulic i numerami budynków, a także dwujęzyczne (polsko-angielskie) kierunkowskazy do najważniejszych obiektów, podświetlane mapy i moduły z najważniejszymi informacjami.
Średniowieczny zamek w Bielsku
Zamek książąt Sułkowskich jest najstarszą i największą zabytkową budowlą Bielska-Białej - położony jest we wschodniej części Starego Miasta na wzgórzu opadającym do doliny rzeki Białej. Zamek został wzniesiony w XIV wieku staraniem księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka i przez kolejne stulecia służył jako jedna z siedzib Piastów cieszyńskich. Jest typem zamku miejskiego od początku włączonego w system fortyfikacji Bielska i będącego zarazem najsilniejszym elementem jego obwarowań. Była to również śląska warownia graniczna, strzegąca wschodniej granicy Księstwa Cieszyńskiego na rzece Białej – oddzielającej Śląsk od Małopolski.
Od końca XVI wieku rola obronna zamku malała i przekształcał się on coraz bardziej w rezydencję szlachecką, stanowiąc od 1572 r. centrum administracyjno-gospodarcze państwa bielskiego (od 1752 r. Księstwo Bielskie) oraz siedzibę jego właścicieli. Na skutek licznych przebudów zatarte zostały jego dawne cechy stylowe. Ostatnia z nich miała miejsce w latach 1855-1864 (wtedy powstała m.in. eklektyczna fasada zwrócona ku placu Bolesława Chrobrego). Do końca II wojny światowej zamek przez ponad 200 lat był własnością rodu Sułkowskich, a nastepnie został upaństwowiony i rozpoczął funkcjowanie jako siedziba muzeum miejskiego.
Ekspozycja zamkowego muzeum obejmuje XIX-wieczną reprezentacyjną klatkę schodową, salę militariów i sztuki myśliwskiej, wystawę sztuki polskiej i europejskiej od XIV do XVII wieku, Salon Muzyczny, Salon Biedermeierowski, galerię malarstwa polskiego i europejskiego od XIX do XX wieku, galerię współczesnej sztuki regionu, wystawę prezentującą dzieje zamku, Bielska, Białej i okolic, wystawę etnograficzną, wystawę grafiki przełomu XIX i XX wieku, wystawę malarstwa portretowego od roku 1800 do lat trzydziestych XX wieku, wnętrza z prezentacją pamiątek po rodzinie Sułkowskich i Salę z Rycerzem – Lapidarium.
Stara Fabryka
W 1979 roku powstał w Bielsku-Białej oddział ówczesnego Muzeum Okręgowego w celu dokumentowania bogatych tradycji miejscowego ośrodka przemysłu wełnianego poprzez gromadzenie maszyn, urządzeń i dokumentacji związanej z tą dziedziną wytwórczości. Ośrodek gromadzi i udostępnia eksponaty związane również z innymi branżami przemysłu i techniki, takimi jak pożarnictwo, drukarstwo, przemysł metalowo-maszynowy. Muzeum zajmuje część budynków dawnej fabryki sukna rodziny Büttner, jednego z większych zakładów włókienniczych dawnego Bielska. Po II wojnie światowej odebrana właścicielom i upaństwowiona fabryka funkcjonowała do 1983 roku, po czym część fabrycznych obiektów przeznaczono dla Muzeum Techniki i Włókiennictwa.
Muzeum przejęło eksponaty działu tkactwa macierzystej placówki, a następnie stopniowo wzbogacało swoje zbiory o maszyny i urządzenia pozyskiwane w miejscowych zakładach włókienniczych. Pierwotnie dla celów ekspozycji przeznaczono budynki Zakładów Przemysłu Wełnianego (ZPW) „Rytex” przy ulicy 1 Maja 20, jednak ostatecznie w 1983 roku Muzeum ulokowano w części budynków ZPW „Bewelana” Zakład B przy ulicy Sukienniczej. Prace remontowe w pofabrycznych obiektach rozpoczęto w 1992 roku, pierwszą część ekspozycji na parterze otwarto dla publiczności 2 grudnia 1996 roku. Rok później udostępniono wystawę na pierwszym piętrze.
Do 1995 roku placówka nosiła nazwę Muzeum Techniki Włókienniczej, ponieważ jednak trafiały tutaj również przedmioty związane z innymi działami szeroko rozumianej techniki, zmieniono ją na obowiązującą obecnie nazwę - Stara Fabryka. Mimo to największą część ekspozycji nadal zajmują maszyny i urządzenia związane z włókiennictwem. Uzupełniają ją wystawy poświęcone historii bielsko-bialskich straży pożarnych i wodociągów, niewielkie pomieszczenie drukarni oraz tzw. lamus muzealny. Nie zapomniano również o tradycjach tutejszego przemysłu metalowego.
Tereny zielone w Bielsku -Białej
Tereny zieleni miejskiej zajmują w Bielsku-Białej około 273 ha, a tereny leśne około 2500 ha, stanowiąc ponad 20% powierzchni miasta. Zieleń urządzoną na terenie miasta stanowią zieleńce, parki, skwery i bulwary ogólnodostępne o charakterze rekreacyjnym i estetycznym, a przede wszystkim chronione zabytkowe założenia zieleni parkowej, przykościelnej oraz cmentarnej - na terenie miasta istnieje 36 cmentarzy, z czego większość pochodzi z XIX i pierwszej połowy XX wieku.